Գյումրին գտնվում է Շիրակի բարձրավանդակի կենտրոնական մասում: Քաղաքն ունի շուրջ 115 հազար բնակչություն, իսկ տարածքը կազմում է 4429 հեկտար: Հայաստանի մայրաքաղաքից հետո Գյումրին երկրորդ խոշոր քաղաքն է:

Գյումրին ունի բազմադարյա պատմություն: Ժամանակակից Գյումրիի տարածքում հնագետների կողմից հայտնաբերված առաջին բնակավայրերը պատկանում են բրոնզե դարաշրջանին: Սկզբում քաղաքը կոչվել է Կումայրի, իսկ ավելի ուշ՝ Գյումրի: 1837-1924 թթ․ քաղաքը ստացել է Ալեքսանդրապոլ անվանումը, իսկ ավելի ուշ՝ խորհրդային շրջանում՝ Լենինական: Հետխորհրդային շրջանում քաղաքը կրկին վերանվանվեց Գյումրիի:

Գյումրին համարվում է Հայաստանի «արվեստի մայրաքաղաք» և կարևոր մշակութային կենտրոն: Քաղաքը նաև անվանում են «հումորի մայրաքաղաք»։ Հայաստանի առաջին թատրոնն ու երաժշտական ​​դպրոցը հիմնադրվել են Գյումրիում: Այստեղ է կայացել նաև առաջին օպերային պրեմիերան: Հայտնի շատ արվեստագետներ գյումրեցիներ են: Նրանց թվում են Արամ Խաչատրյանը, Մարտիրոս Սարյանը, Շառլ Ազնավուրը և այլոք:

Գյումրու կարևոր հատկանիշներից մեկն է նաև ավանդական խոհանոցը։ Տոնական օրերին գյումրեցու հարգի կերակրատեսակներից են թաթար բորակին, դոլման, սաթրի քյուֆթան, քարի քյուֆթան, ղազան խորովածը, թավա քիֆթասին, չանաղը, թավան, քյալլան (կովի գլխից պատրաստվող կերակուր) և այլն։